به عملیاتی که برای برداشتن روده و ترمیم کردن قسمتی از روده کوچک و کولون که روده بزرگ است، جهت درمان نمودن مشکلات های مختلف چون سرطان روده، مسدود شدن روده، وجود التهاب در روده و اختلال در ساختار روده انجام می شود، جراحی روده می گویند که دارای انواع مختلف بوده و به روش های مختلف صورت می گیرد.
انواع جراحی روده
رزکسیون روده و یا Bowel Resection
روش جراحی است که برای برداشتن قسمتی از روده بزرگ و یا روده کوچک انجام می گیرد که به دلایل زیر به کار گرفته می شود:
- بروز نکروز روده باریک به دلیل پیچ خوردن روده و یا توی هم رفتن آنها
- ایجاد پارگی در روده و یا سوراخ شدن آن
- مسدود شدن روده
- بروز آبسه لوله ای
- سرطان روده
- آنومالی هایی که مادر زادی هستند.
- داشتن خونریزی های خطرناک
- وجود التهاب در روده
- دیورتیکول
- ابتلا به آنفارکتوس مزلنتریک
انجام این جراحی به دو صورت جراحی باز و لاپاراسکوپی صورت می گیرد و شامل دئودنکتومی (خارج کردن همه دئودنوم و یا بخشی از آن)، ایئلکتومی (خارج کردن همه ایلئوم و یا بخشی از آن) و ژژنکتومی (خارج کردن همه ژژنوم و یا بخشی از آن) است.
خطرات و عوارض احتمالی ناشی از انجام آن عبارتند از:
- ایجاد لخته خون
- وجود اختلال تنفسی
- خونریزی کردن قسمت شکمی
- بروز حمله قلبی
- باز شدن محلی که بخیه شده است
- عفونت کردن
- بروز سندروم روده کوتاه
- بیرون زدگی بافت برش داده شده
- وارد شدن آسیب هایی به ارگان های اطراف
آناستوموز و یا Anastomosis
زمانی که قسمتی از روده آسیب دیده برداشته می شود و از طریق جراحی آناستوموز اقدام به وصل کردن دوباره آن دو قسمت می کنند و در مواقع وجود انسداد در روده، به کار گرفته می شود.
آناستوموز ایلئوکولیک را برای وصل کردن روده کوچک به روده بزرگ استفاده می کنند و دلیل استفاده از آن موارد زیر است:
- ابتلا به سرطان روده بزرگ
- ابتلا به بیماری کولون
- وجود عفونت روده
- ابتلا به آبسه روده
- وجود زخم و یا التهاب روده
- داشتن توده غیر سرطانی
- انسداد در روده
- ابتلا به دیورتیکول
- وارد شدن آسیب های فیزیکی
این جراحی را معمولا با استفاده از عمل لاپاراسکوپی و با ایجاد شکاف هایی روی شکم انجام می دهند.
برای انجام آن از روش های سرتاسری (دو سر روده به همدیگر وصل می شود)، اتصال لبه ها به هم (لبه های روده را از طریق منگنه و یا بخیه به همدیگر وصل می کنند)، اتصال لبه ها به انتها (انتهای روده کوچک به قسمت لبه روده بزرگ وصل می شود) استفاده می شود.
عوارض احتمالی ناشی از این جراحی عبارتند از:
- خونریزی کردن
- لخته شدن خون
- انسداد در مجاری
- عفونت کردن
- آسیب دیدن بافت های دیگر
- ایجاد جای زخم
- بروز نشتی از محل وصل روده ها
کوکلتومی و یا Colectomy
کولکتومی به جراحی گفته می شود که از طریق آن بخشی از روده بزرگ و یا قسمتی از آن به دلیل وجود سرطان روده بزرگ، داشتن اختلال گوارشی، مسدود شدن روده بزرگ (کولون) و وارد شدن آسیب به کولون، برداشته می شود و شامل دو نوع می شود:
- کولکتومی کامل که شامل برداشتن کل روده بزرگ است.
- کولکتومی جزئی که از طریق آن قسمتی از روده بزرگ را بر می دارند.
این جراحی به صورت باز و یا لاپاراسکوپی تحت بیهوشی انجام می شود و با انجام آنها کولون از بافت هایی که آنها را احاطه کرده است، جدا نموده و قسمتی از آن و یا تمام آن را برش داده و خارج می کنند.
با انجام برش جراح اندام ها را دوباره به هم وصل می کند تا دفع مواد زائد صورت نگیرد.
این جراحی باعث بروز عوارضی چون لخته خون، خونریزی، عفونت و یا باز شدن شکاف های ایجاد شده می گردد.
ایلئوستومی و یا Ilestomy
روشی است که از طریق آن با ایجاد کردن سوراخ کوچکی روی شکم موجب خارج شدن مدفوع از راه روده کوچک می شود.
ایلئوستومی در واقع به سوراخ ایجاد شده روی شکم که از طریق جراحی ایجاد می شود، گفته می شود.
از طریق آن پزشک انتهای روده کوچک بیمار را با وجود آن سوراخ به بیرون از شکم وی وصل می نماید و معمولا برای استراحت کردن کولون و بهبود یافتن روده ها و یا در صورتی که بیمار قادر به مدفوع نکردن نباشد، به کار گرفته می شود.
در این روش جراحی کیسه ای به نام استوما را در قسمت خارجی شکم قرار داده تا محتویات گوارشی و مواد زائد از طریق آن خارج شوند و با پر شدن کیسه باید اقدام به تخلیه آن نمود.
به طور کلی این روش جراحی را در موارد زیر به کار می گیرند:
- ایجاد انسداد در روده بزرگ و وارد شدن آسیب به آن
- داشتن سرطان روده بزرگ و انجام جراحی روی آن
- پاره شدن روده بزرگ
- ابتلا به سرطان تخمدان
- داشتن کولیت
- ابتلا به بیماری کرون
کولوستومی Colostomy
روش جراحی است که از طریق آن مسیر خارجی را برای دفع کردن مدفوع از روده بزرگ قرار می دهند به صورتی که شکافی در دیواره شکم به وجود آورده تا روده بزرگ برای مدتی استراحت داشته و دفع از طریق آن انجام گیرد، در مواقعی نیز ممکن است نیاز به دفع دائمی بیمار از این طریق باشد.
موقعیت مکانی کولوستومی با توجه به محل درگیری کولون متفاوت است.
در ابتدای استفاده از استوما، ممکن است اندازه آن کمی بزرگ به نظر آید اما با گذشت ۶ الی ۸ هفته به اندازه نرمال خود می رسد.
این را هم باید بگوییم که مواد مغذی بدن در داخل روده کوچک جذب می شود و استفاده از این روش جراحی در جذب مواد مغذی بدن اختلالی ایجاد نمی کند.
روش کولوستومی را در صورت وجود موارد زیر به‌کار می برند:
- ابتلا به سرطان کولون
- ابتلا به سرطان رکتوم
- مسدود شدن دیستال
- وارد شدن ضربه به رکتوم
- ابتلا به دیورتیکولیت
- وجود بی اختیاری مدفوع
- داشتن پروکیت ناشی از انجام پرتودرمانی
دلایل و شرایط نیاز به جراحی روده
جراحی روده را در موارد زیر مورد استفاده قرار می دهند:
ابتلا به سرطان روده
در مواردی که توده سرطانی در روده وجود داشته باشد، برای خارج کردن آن توده باید اقدام به حذف کردن قسمتی از روده که دارای توده است کرد.
مسدود شدن روده
گاهی اوقات روده ها به دلایلی چون وجود تومور، التهاب و یا چسبندگی مسدود می شوند که موردی اورژانسی بوده و باید برای رفع آن اقدام به جراحی روده کرد.
ابتلا به بیماری کرون و کولیت اولسراتیو
بیماری کرون، نوعی بیماری التهابی روده است و در صورت تاثیر نداشتن دارو درمانی و وجود تغییرات پیش سرطانی از جراحی برای درمان بیماری استفاده می شود.
وجود پولیپ هایی پیش سرطانی و بزرگ
پولیپ ها در صورت خارج نشدن امکان سرطانی شدن دارند، برای این منظور باید در صورت وجود آنها را خارج نمود تا از بروز سرطان جلوگیری شود.
وجود دیورتیکولیت
کیسه هایی که کوچک و برآمده بوده و در دیواره روده بزرگ به وجود می آیند را دیورتیکول می گویند که باعث التهاب و عفونت می شود و باید حتما برای درمان آن از جراحی روده استفاده شود.
داشتن خونریزی غیر قابل کنترل
در صورت وجود خونریزی زیاد باید قسمت آسیب دیده روده را خارج نمود.
روش ها و تکنیک انجام جراحی روده
برای انجام جراحی روده در اصفهان از تکنیک های زیر استفاده میشود:
جراحی باز
از طریق این روش جراحی، پزشک برش های بزرگی را روی شکم ایجاد کرده و با وجود آن برش جراحی را انجام می دهد و مشکل روده را رفع می کند.
این روش جراحی در مقایسه با لاپاراسکوپی دوران نقاهت بیشتری دارد و برای بهبودی نیاز به استراحت بیشتری است.
جراحی لاپاراسکوپی
در این روش جراحی پزشک برش های ریزی روی شکم ایجاد کرده و با وارد کردن لاپاراسکوپ که دارای دوربین است و دیگر ابزار های جراحی اقدام به انجام جراحی می کند.
این روش جراحی دارای دوران نقاهت زیاد است و بهبودی سریع تری برای بیمار فراهم می شود.
آندوسکوپی
بررسی کردن و درمان کردن در بعضی موارد با استفاده از آندوسکوپ و از طریق مقعد صورت می گیرد.
مراقبت های قبل از انجام جراحی روده
پیش از اینکه جراحی روده انجام شود باید نکات مراقبتی زیر انجام گیرد:
- مصرف نکردن دارو های رقیق کننده خون از چند روز پیش از جراحی
- استفاده نکردن از سیگار و دخانیات
- استفاده از غذا های دارای فیبر برای جلوگیری از یبوست
- مصرف آب زیاد
- مصرف نکردن مواد جامد
- در جریان گذاشتن پزشک از دارو های مصرفی و بیماری های موجود
- ناشتا بودن پیش از جراحی
- آماده سازی روده با استفاده از ملین ها و مصرف مایعات
- مصرف آنتی بیوتیک برای پیشگیری از عفونت
نکات مراقبتی بعد از انجام جراحی روده
- پانسمان زخم را روز بعد برداشته و با صلاحدید پزشک دوش بگیرید.
- پماد ها و کرم هایی که پزشک تجویز کرده است را کامل و سر وقت مصرف کنید.
- در زمان اجابت مزاج مقعد خود را به خوبی بشویید و در صورت امکان دوش بگیرید.
- در صورت درد از داروهای مسکن تجویزی پزشک استفاده کنید.
- حتما مایعات زیاد مصرف کنید.
- غذا های دارای فیبر را استفاده کنید.
- چنان چه بعد از مدت زمانی دو روزه اجابت مزاج صورت نگرفت برای بررسی به پزشک خود مراجعه کنید.
- داشتن مقدار کمی خونریزی بعد از هر بار اجابت مزاج طبیعی است اما در صورت زیاد بودن و طولانی بودن باید حتما با پزشک اطلاع دهید.
- دارو های آنتی بیوتیک را برای پیشگیری از عفونت درست و کامل مصرف کنید.
- مدت زمانی ۱۰ الی ۱۵ روزه از نشستن خودداری کنید و در صورت نشستن از بالش رینگ استفاده کنید.
- تا زمان بهبودی از رانندگی کردن خودداری کنید.
مراقبت های بلند مدت بعد از جراحی روده
- تغذیه و رژیم غذایی
- باید غذا هایی با حجم کم ولی در دفعات زیاد را استفاده گردد.
- کم کردن مصرف مواد غذایی چون
- • نان و غلات سبوس دار
- • میوه هایی چون انگور، آلو، هلو و زردآلو
- • سبزیجاتی چون لوبیا، کلم بروکلی، فلفل، اسفناج، جوانه ها و …
- • غذاهای دارای چربی زیاد
- • ادویه جات
- • مواد دارای کافئین
- استفاده از مواد غذایی چون نان سفید، سیب، موز، پوره سیب زمینی و هر ماده ای که مدفوع را سفت می کند.
- انجام پیگیری های پزشکی
- انجام حمایت روانی
بعد از جراحی روده در اصفهان باید به صورت دوره ای برای بررسی و ارزیابی جراحی انجام شده و پیشگیری از عوارض احتمالی به پزشک جراح مراجعه کرد.
در مواردی چون انجام جراحی ایلئوستومی و یا کولوستومی بیمار نیاز به انجام مشاوره روانشناسی برای سازگار شدن با شرایط موجود دارد تا بتواند از لحاظ روحی این موضوع را قبول کند.
عوارض جراحی روده
انجام جراحی روده در کنار مزایای خود دارای عوارضی به شرح زیر است:
- خونریزی کردن
- ایجاد لخته خون که موجب آمبولی ریه میشود.
- ایجاد عفونت در ناحیه زخم و جراحی انجام شده و یا در داخل شکم
- مسدود شدن روده به دلیل چسبندگی و یا وجود بافت زخم
- وجود مشکلات گوارشی چون داشتن اسهال، یبوست و یا وجود تغییراتی در حرکت های روده
- ابتلا به بیماری ذات الریه
- به وجود آمدن فتق برشی
- نشت کردن از محل برش
- آسیب دیدن اندام های مجاور
ممکن است جراحی نیاز به کولوستومی داشته باشد؟
سلام همراه محترم، در برخی موارد، پزشک ممکن است کولوستومی موقت یا دائمی انجام دهد. این به شدت آسیب و شرایط روده بستگی دارد.