محاسبه bmi بدن

شاخص توده بدنی

شاخص توده بدنی یا محاسبه BMI بدن به فاکتوری می گویند که برای اندازه گرفتن مقدار لاغری و چاقی فرد مورد استفاده قرار می گیرد و نوعی ابزار محاسبه وزن نرمال است.

از طریق میزان وزن و جرمی (به کیلوگرم) که بدن دارد و اندازه قد (به متر) مشخص می گردد و با وجود آن مقدار چربی موجود در بدن فرد تخمین زده می‌ شود.

در بیشتر افراد شاخص توده بدنی با چربی بدن ارتباط داشته و مرتبط می باشد، اما گاهی اوقات نیز BMI بدست آمده دقیق نیست و به تنهایی نمی توان از آن برای صحت سلامتی استفاده نمود.

برای مشخص کردن BMI باید وزن را بر قد که دوبار در خود ضرب شده تقسیم کنید.

افرادی که مراقبت های بهداشتی را ارائه می دهند از BMI در کنار دیگر ابزار ها و آزمایشات برای بررسی وضعیت سلامتی شخص استفاده می نمایند.

داشتن چربی زیاد از حد در بدن موجب بروز بیماری های قلبی، سکته مغزی یا ابتلا به دیابت نوع ۲ می گردد و وجود چربی کم با سوءتغذیه همراه است.

از طریق این شاخص مقداری نرمال چربی با توجه به ویتامین ها و مواد معدنی مشخص می گردد و موجب حفاظت از اندام فرد در مقابل چربی ها می گردد.

نتایج حاصل از BMI

با داشتن BMI بدن، فرد متوجه می‌ شود که آیا دارای چاقی بیش از حد یا لاغری بیش از حد است یا خیر، دارای بدنی متناسب است.

به عنوان نمونه شخصی که وزن ۷۰ کیلوگرم و قد ۲ متر دارد، از طریق BMI به دست آمده دارای وزن خیلی پایین است و چنانچه قد وی ۱.۵ متر باشد، BMI افزایش وزن را نشان می دهد.

پس با وجود BMI تناسب میان قد و وزن مشخص می گردد.

از طریق عدد محاسبه سلامت وزنی افراد به ۴ دسته برای سلامت بدن تقسیم می شوند:

• افرادی که زیاد از حد لاغر هستند، که این افراد دارای شاخص توده بدنی کمتر از ۱۸.۵ هستند.
• افرادی که متناسب و نرمال هستند و دارای شاخص توده بدنی بین ۱۸.۵ الی ۲۵ هستند.
• افرادی که اضافه وزن دارند و شاخص توده بدنی آنها بین ۲۵ الی ۳۰ است‌.
• افراد چاق که دارای شاخص توده بدنی بیشتر از ۳۰ هستند.

نحوه محاسبه وزن ایده‌آل

وزن ایده‌آل و محاسبه آنلاین Body Mass Index معمولاً با استفاده از فرمول‌ها و شاخص‌های مختلف مانند شاخص توده بدنی (BMI) و فرمول‌های محاسبه وزن ایده‌آل بر اساس قد، سن، جنسیت و ترکیب بدن محاسبه می‌شود.

در روش BMI، وزن ایده‌آل محدوده‌ای است که در آن شاخص توده بدنی بین 18.5 تا 24.9 قرار می‌گیرد.

برای محاسبه وزن ایده‌آل می‌توان از فرمول‌هایی مانند قد (به سانتی‌متر) منهای 100 برای مردان و قد منهای 105 برای زنان استفاده کرد که نتیجه تقریبی وزن مناسب را می‌دهد.

علاوه بر این، عوامل دیگری مانند نسبت دور کمر به قد و درصد چربی بدن نیز در تعیین وزن ایده‌آل مؤثر هستند.

در نظر گرفتن تمامی این عوامل به فرد کمک می‌کند تا وزن مناسب خود را به‌گونه‌ای دقیق‌تر مشخص کند و از مشکلات مرتبط با محاسبه اضافه وزن یا کمبود وزن جلوگیری کند.

فاکتور های دیگر برای طبقه بندی کردن انواع وزن کدامند؟

شاخص توده بدنی تنها فاکتور برای طبقه بندی انواع وزن نیست و در کنار آن از شاخص های زیر استفاده می شود:

• مشخص کردن اندازه دور کمر
• مشخص کردن ضخامت پوست از طریق کولیس‌ چین خورده در قسمت های خاصی از بدن مثل بخش هایی از پست بازو یا قسمت هایی از زیر شانه
• انجام اسکن DEXA
• پلتیسموگرافی جابجایی هوا ADP

شاخص توده بدنی یا BMI برای کودکان

کودکان و نوجوانان به دلیل تفاوت بدنی که با بزرگسالان دارند و حساسیت بالای کودکان و انجام های خودسرانه خود تشخیصی و خود درمانی، نباید از طریق شاخص معمولی جهت BMI آنها استفاده نمود.

برای اینکه تشخیص دقیق تر انجام شود، باید شاخص را با کودکانی که هم سن و همچنین هم جنس هستند، مورد مقایسه قرار داد.

یعنی اول صدک کودک را مشخص کرده و بعد در مورد چاقی و لاغری او تصمیم گیری می کنند، در واقع در مشخص کردن شاخص توده بدنی کودکان، جنسیت و سن کودک هم دخیل است.

غربالگری خطرات مربوط به سلامتی با استفاده از BMI

زمانی که BMI پایین تر از ۱۸.۵ باشد، ممکن است خطرات زیر برای فرد وجود داشته باشد:

• امکان وجود سوءتغذیه
• امکان ناباروری
• ابتلا به کم خونی
• وجود پوکی استخوان
• داشتن ضعف در سیستم ایمنی وه باعث عفونت و بیماری های دیگر می‌شود.

در شرایط کمبود وزن دکتر متخصص همچون دکتر امیر فرهنگ به علت داشتن فعالیت در حوزه اندازه گیری BMI در افراد، آزمایش خون و دیگر آزمایشات را برای ارزیابی سلامت کلی بدن تجویز می‌ نماید تا سوءتغذیه را بررسی کند.

در صورت بالا بودن میزان BMI ریسک بیماری های زیر افزایش پیدا می‌ کند:

• ابتلا به آرتروز
• ابتلا به بیماری‌های قلبی
• ابتلا به دیابت نوع دو
• وجود سنگ صفرا
• بروز افسردگی
• وجود فشار خون بالا
• داشتن آپنه خواب
• ابتلا به سرطان هایی چون سرطان سینه، سرطان آندومتر، سرطان روده بزرگ و کیسه صفرا

البته باید این نکته را ذکر کنیم که ممکن است فردی BMI بالایی داشته باشد ولی مبتلا به این بیماری ها نباشد یا اینکه مبتلا به این بیماری ها باشد ولی BMI بالایی نداشته باشد.

شاخص توده بدنی سالم چیست؟

شاخص توده بدنی سالم و بهینه در محدوده ۱۸.۵ الی ۲۴.۹ قرار دارد.

باید بدانید BMI تنها عاملی که مشخص کننده سلامتی است محسوب نمی‌ شود و عوامل دیگری چون ژنتیک، کشیدن سیگار، میزان فعالیت، استفاده از الکل و سلامت روح و روان روی سلامت کلی و ریسک ابتلا به بیماری ها تاثیر می گذارد.

تاثیر تغذیه سالم در BMI

تغذیه سالم و سبک زندگی سالم نقش مهم و مستقیمی در حفظ شاخص توده بدنی (BMI) در محدوده طبیعی دارد.

مصرف متعادل و متنوع گروه‌های غذایی شامل کربوهیدرات‌های پیچیده مانند غلات کامل، پروتئین‌های کم‌چرب مانند ماهی و حبوبات، چربی‌های سالم مانند مغزها و روغن زیتون، و انواع میوه‌ها و سبزیجات به همراه ورزش و فعالیت بدنی به کنترل وزن کمک می‌کند.

تغذیه سالم نه‌تنها میزان شاخص کالری دریافتی را متناسب با نیازهای بدن تنظیم می‌کند، بلکه مواد مغذی ضروری مانند ویتامین‌ها، مواد معدنی و فیبر را فراهم می‌آورد که به بهبود عملکرد متابولیسم بدن و سلامت کلی بدن کمک می‌کند.

از سوی دیگر، پرهیز از مصرف بیش از حد غذاهای فرآوری‌شده، شیرینی‌ها، نوشیدنی‌های قندی و چربی‌های اشباع‌شده از افزایش وزن و اختلال در BMI جلوگیری می‌کند.

عادت‌های تغذیه‌ای ناسالم می‌تواند به ذخیره کالری اضافی در بدن و افزایش وزن منجر شود که به مرور زمان BMI را به محدوده اضافه وزن یا چاقی می‌برد.

در مقابل، یک رژیم غذایی متعادل و سالم با مشاوره تغذیه به همراه فعالیت بدنی منظم به کاهش وزن اضافی و تثبیت BMI در محدوده طبیعی کمک می‌کند و خطر ابتلا به بیماری‌های چاقی مانند دیابت و بیماری‌های قلبی را کاهش می‌دهد.

آیا شاخص توده بدنی دارای خطا هم هست؟

امکان خطا نشان دادن شاخص توده بدنی وجود دارد لزوما اندازه‌گیری دقیق نیست و معمولا افراد خیلی قد بلند را نسبت به واقعیت ۱۰ درصد چاق تر و افراد خیلی قد کوتاه را ۱۰ درصد لاغر تر نشان می دهد.

این مشکل و خطا برای دو فردی که دارای قد و همچنین وزن مساوی هستند ولی از لحاظ اندامی با هم متفاوت می باشند هم وجود دارد.

افرادی که مسن هستند هم با افزایش سن قد آنها تغییر می کند، بدون اینکه وزن آن ها تغییر نماید و این موجب بالا رفتن شاخص توده بدنی در آنها می شود زیرا افراد مسن معمولا با مقداری کاهش وزن مواجه هستند.

تفاوت میان عضله و چربی در شاخص توده بدنی

استفاده از شاخص توده بدنی نمی تواند تمایز بین چربی و عضله را مشخص کند، مثلا اگر فردی که قد 108 دارد، ۱۰ کیلو از وزن خود را کم کند ولی در مقابل ۱۰ کیلو عضله بسازد، شاخص توده بدنی وی هیچ تغییری نخواهد کرد.

دو فردی که دارای قد و وزن مساوی هستند، یکی اندامی عضلانی و دیگری چربی زیاد دارند اما شاخص توده بدنی در آنها مساوی است در صورتیکه وضعیت بدنی یکسانی ندارند.

همچنین فردی را تصور کنید که اضافه وزن دارد و رژیم می گیرد ولی چون رژیم نادرستی گرفته است عضله سوزی می کند با وجود این شرایط شاخص توده بدنی وی بهبود را نشان می دهد.

طبق تعریف متخصصان این شاخص بیشتر می تواند چاق نبودن فرد را مشخص نماید، یعنی اگر فردی با توجه به این شاخص در گروه چاق نیست پس احتمال چاق نبودن او زیاد است.

اما اگر فردی با این شاخص چاق نشان داده شود ممکن است واقعا چاق نباشد.

محدودیت استفاده از BMI برای تشخیص دادن انواع وزن

برای تشخیص انواع وزن BMI دارای محدودیت هایی به قرار زیر است:

شاخص توده بدنی یا BMI بین توده چربی و غیر چربی تفاوتی در نظر نمی‌ گیرد از این رو ممکن است فردی با BMI بالا توده چربی کمی داشته باشد یا برعکس این قضیه.

نمودار مربوط به شاخص توده بدنی برای بالا رفتن میانگین قد افراد بزرگسال به یک صورت تنظیم نشده است و برای بررسی مقدار چربی بدن افراد زیر نباید نمودار استاندارد جهانی BMI را مورد استفاده قرار داد:

• افراد ورزشکار و بدنساز
• افرادی باردار هستند
• کودک ها و نوجوان ها
• افرادی که سنی بالای ۶۵ سال دارند.
• افرادی که مبتلا به آتروفی عضلانی هستند.

فرمول BMI

فرمول BMI (شاخص توده بدنی) برای محاسبه میزان تناسب وزن با قد استفاده می‌شود.

این شاخص با تقسیم وزن فرد بر حسب کیلوگرم بر مجذور قد بر حسب متر محاسبه می‌شود.

فرمول محاسبه قد و وزن مناسب به‌صورت BMI = وزن (kg) / (قد (m) × قد (m)) بیان می‌شود.

برای مثال، اگر وزن یک فرد 70 کیلوگرم و قد او 1.75 متر باشد، عدد BMI از تقسیم 70 بر 3.06 (مجذور 1.75) به دست می‌آید که معادل 22.86 خواهد شد.

عدد حاصل به‌عنوان معیار اولیه برای تعیین وضعیت وزن فرد توسط تفسیر BMI انجام می‌شود.

طبق طبقه‌بندی استاندارد سازمان جهانی بهداشت (WHO)، BMI کمتر از 18.5 نشان‌دهنده کمبود وزن، عدد بین 18.5 تا 24.9 وزن طبیعی، عدد بین 25 تا 29.9 اضافه وزن و BMI بالاتر از 30 نشان‌دهنده چاقی است.

هرچند این شاخص تفاوت‌هایی مانند توده عضلانی و ترکیب بدن را در نظر نمی‌گیرد، اما به‌عنوان ابزاری ساده و قابل استفاده برای ارزیابی اولیه وضعیت وزنی افراد به‌کار می‌رود.

BMI طبیعی چیست؟

BMI طبیعی به شاخص توده بدنی اطلاق می‌شود که مقدار آن بین 18.5 تا 24.9 باشد.

این محدوده نشان‌دهنده وضعیت وزنی سالم است که در آن فرد نه دچار کمبود وزن است و نه اضافه‌وزن دارد.

افراد با BMI طبیعی معمولاً کمتر در معرض خطر بیماری‌های مرتبط با چاقی یا کمبود وزن مانند دیابت، بیماری‌های قلبی و فشار خون بالا قرار دارند.

این شاخص به‌عنوان ابزاری ساده و سریع برای ارزیابی وضعیت وزنی افراد به‌کار می‌رود، هرچند که به‌تنهایی نمی‌تواند تمام جنبه‌های سلامتی فرد را نشان دهد و باید همراه با دیگر ارزیابی‌ها استفاده شود.

شاخص‌های سلامتی در افراد

شاخص‌های سلامتی معیارهایی هستند که برای سنجش وضعیت کلی سلامت بدن و عملکرد آن استفاده می‌شوند.

این شاخص‌ها شامل شاخص توده بدنی (BMI) برای ارزیابی وزن نسبت به قد، فشار خون برای بررسی سلامت قلب و عروق، سطح قند خون برای تشخیص خطر دیابت، سطح کلسترول برای ارزیابی چربی خون، ضربان قلب در حالت استراحت برای سنجش عملکرد قلب و نسبت دور کمر (شاخص WHR ) به باسن برای بررسی توزیع چربی بدن است.

این عوامل به شناسایی مشکلات بالقوه و ارزیابی خطر ابتلا به بیماری‌های مزمن مانند دیابت، بیماری‌های قلبی و چاقی کمک می‌کنند و در حفظ سلامت فرد نقش کلیدی دارند.

اهمیت BMI در پیشگیری از بیماری ها

با آگاهی از BMI خود، افراد می‌توانند از خطرات سلامتی مرتبط با وزن خود آگاه شوند و اقدامات لازم را برای کاهش این خطرات انجام دهند.

BMI می‌تواند افراد را به تغییر سبک زندگی خود، از جمله بهبود رژیم غذایی و افزایش فعالیت بدنی، تشویق کند.

با پیشگیری از بیماری‌های مرتبط با وزن، BMI می‌تواند به کاهش بار بیماری‌ها در جامعه کمک کند.

خطرات مرتبط با اضافه وزن

اضافه وزن خطر ابتلا به تعدادی از بیماری های جدی و مشکلات سلامتی را افزایش می دهد. در اینجا فهرستی از این خطرات، با توجه به مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC) آمده است:

• فشار خون بالا
• سطوح بالاتر کلسترول LDL
• دیابت نوع 2
• بیماری قلبی
• سکته مغزی
• آرتروز
• بیماری کیسه صفرا
• استئوآرتریت
• آپنه خواب
• مشکلات تنفسی
• برخی سرطان ها

یک فرد باید سعی کند BMI خود را زیر 25 کیلوگرم بر متر مربع نگه دارد، اما در حالت ایده آل باید با پزشک خود صحبت کند تا تعیین کند که آیا برای سالمتر شدن نیاز به تغییر در سبک زندگی دارد یا خیر.

خطرات مرتبط با کمبود وزن

کمبود وزن خطرات خاص خود را دارد که در زیر ذکر شده است:

• سوء تغذیه
• کمبود ویتامین
• کم خونی
• پوکی استخوان
• ریزش مو
• مشکل در باردار شدن
• کاهش عملکرد سیستم ایمنی
• مسائل مربوط به رشد و تکامل به ویژه در کودکان و نوجوانان
• مشکلات بالقوه باروری برای زنان

در برخی موارد، کمبود وزن می تواند نشانه بیماری های خاص یا شرایط زمینه ای مانند بی اشتهایی عصبی باشد که خطرات خاص خود را دارد.

اگر فکر می کنید خود یا کسی که می شناسید کم وزن است، به خصوص اگر دلیل کاهش وزن مشخص نیست، با پزشک مشورت کنید.

بهترین روش برای کاهش شاخص توده بدنی

تاکنون حتما متوجه شده‌اید که BMI بالا تا چه حد می‌ تواند برای بدن مشکل ایجاد کند و چه بیماری‌هایی را به دنبال دارد.

با انجام روش‌های زیر می‌ توانید میزان BMI خود را به مرور کم کنید:

جراحی های لاغری

روش های کاهش وزن مانند ورزش یا رژیم غذایی، به سختی می تواند به کاهش وزن افراد با شاخص توده بدنی بالای 40 کمک کند.

بنابراین باید روش اصولی دیگری مانند جراحی کاهش وزن وجود داشته باشد که بتواند به طور ایمن و موثر به کاهش وزن این افراد کمک کند.

انجام ورزش به طور منظم

طبق اعلام سازمان جهانی بهداشت، حدود 150 دقیقه فعالیت بدنی در هفته برای همه بزرگسالان مورد نیاز است.

اگر شاخص توده بدنی شما نشان می دهد که بسیار اضافه وزن دارید، بهتر است برنامه مخصوص خود را دریافت کنید تا بتوانید بدون آسیب رساندن به خود از ورزش لذت ببرید.

تمرینات قدرتی برای عضله سازی و افزایش متابولیسم ضروری است.

یکی دیگر از فواید تمرینات قدرتی جلوگیری از افتادگی و شل شدن پوست است.

با تمرینات قدرتی می توانید بدن خود را شکل دهید و عضلاتتان قوی تر می شود.

تمرینات هوازی نیز برای افزایش آمادگی قلبی عروقی و کمک به چربی سوزی ضروری است.

تمرینات زیر کمک زیادی به کاهش وزن می کند:

• شنا کردن
• وزنه برداری
• دوچرخه سواری
• دویدن
• بدنسازی
• فعالیت های منظم مانند دراز و نشست، شنای سوئدی و غیره.

رژیم لاغری مناسب

ورزش به تنهایی نمی تواند به کاهش BMI یا شاخص توده بدن کمک کند. شما باید یک رژیم لاغری مناسب داشته باشید.

با متخصص تغذیه یا جراح کاهش وزن خود در مورد رژیم های غذایی زیر صحبت کنید:

• رژیم لاغری سریع
• رژیم لاغری ۷ روزه
• رژیم کم کربوهیدرات
• رژیم لاغری کتوژنیک
• و …

مراقب قندهای پنهان باشید

متخصصان تغذیه توصیه می‌ کنند که بزرگسالان نباید روزانه بیش از 30 گرم شکر و کودکان 7 تا 10 ساله نباید بیش از 24 گرم قند و کودکان 4 تا 6 ساله نباید بیش از 19 گرم مصرف کنند.

مصرف بیش از مقدار توصیه شده شکر و قند می‌تواند مانعی واقعی برای دستیابی به BMI سالم باشد.

هنگام تلاش برای کاهش وزن، بسیاری از ما تصمیم می‌گیریم مصرف شیرینی‌ها و نوشیدنی‌های گازدار را کاهش دهیم.

• سس پاستا
• گرانولا
• غلات
• سس سالاد
• میوه‌های کنسرو شده در شربت
• سس‌گوجه
• سوپ های کنسروی
• ذرت کنسروی شیرین شده